در کشاورزی سنتی و نیمه سنتی ، بیشترین نهاده
مصرفی در بخش کشاورزی آب است. طبق آمار سازمان خواربار جهانی (فاوو) بیش از ۹۰
درصد آب در ایران در بخش کشاورزی مصرف میشود و راندمان تولید از این میزان در
بهترین حالت ۳۵ درصد میباشد.
حال که پس از دو دهه تنش ابی شدید، بدون اینکه
روش های مراقبت از آب ، مصرف آب و مدیریت آبخیزداری در سیاست های کلان کشور تغییر کرده
باشد، وارد مرحله بحران و در بسیاری از نقاط کشور دچار نبود آب هستیم.در چنین
شرایطی ادامه سیستم کشاورزی رایج در منطقه ، به معنی کامل خودکشی ابی است.
طبق آمار گمرک جمهوری اسلامی
در سال گذشته میزان کل واردات کشور ۴۳٫۷ میلیارد
دلار بوده است. از این میزان ۸٫۶ میلیارد دلار معادل ۱۷٫۶ میلیون تن سهم واردات محصولات
کشاورزی و مواد غذایی بوده است. (ا)
این میزان از واردات بدون
هیچگونه محاسبه نیاز کشور و بدون محاسبه میزان تولید محصولات مشابه در کشور صورت
میگیرد. یعنی ما هم میکاریم و برای آن کشت آب فراوانی مصرف میکنیم و هم وارد
میکنیم و منابع مالی گسترده ای را برای ان اختصاص میدهیم و این منابع ارزی ، از
ارقام ارزی دولتی تامین میشود. اگر از مساله استفاده از رانت های این بخش برای
دریافت ارز و واردات که مربوط به حوزه اقتصاد کشاورزی و مبارزه با فساد مالی هست،
بگذریم، عدم وجود آمار درست، پیشبینی های علمی و تخمین های کارشناسی از تولید
محصولات مختلف کشاورزی در فصل کشاورزی آینده، خلاء بزرگی در جلوگیری از مصرف
بیهوده آب ، حتی در روشهای سنتی است.
از آنطرف یک عضو کمیسیون کشاورزی،
آب و منابع طبیعی مجلس، با انتقاد از کاهش تعرفه واردات محصولات کشاورزی گفت: این کار
دولت خلاف برنامه‌های اقتصاد مقاومتی است. واردات محصولات کشاورزی چندین برابر نیاز
کشور است.
جلال محمودزاده در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص معاف شدن واردات
انواع چای از پرداخت مالیات، با بیان اینکه، این معافیت نه تنها در مورد چای بلکه
در خصوص سایر محصولات مانند شکر، برنج و همچنین محصولات باغی نیز مطرح است، اظهار
داشت: ما در حال حاضر در بیشتر محصولات استراتژیک به غیر از روغن، در داخل کشور
نزدیک به خودکفایی هستیم. سالانه به حدود ۲۰ هزار تن
برنج نیاز داریم که تولید داخل به میزان نیازمان نزدیک است. در رابطه با چای هم
همین‌گونه است. در داخل تولید خوبی داریم و به این میزان از واردات نیاز نیست.(۲)
سیاست اقتصاد مقاوتی و
خوکفائی کشاورزی دو مقوله مهم سر سیاست های کلان هر کشوری به حساب میاید، اما آیا
این سیاست در بخش کشاورزی کشوری که با بزرگترین تنش ابیش روبرو است میتواند به پیش
رود؟
جواب مثبت است. اما با
شرط ها و شروطی
براورد صحیحی از نیاز
کشور در مصرف انواع محصولات کشاورزی، دامی اولین قدم و مهمترین قدمی است که بایستی
به دقت و با نیم نگاهی به آمار مصرف در سالهای قبل انجام شود. در قدم بعدی براورد
هزینه دلاری همان میزان و همان محصولات در صورتیکه بخواهیم آنها را وارد کنیم
میباشد.
تعیین اینکه چه مقدار از
این مبلغ هزینه تمام شده تولید همان محصولات در داخل کشور مهمترین نکته در تصمیم
گیری برای واردات ان محصول و یا تولید ان در داخل است.
یعنی رقم ارزی واردات
محصول X به
کشور / رقم ارزی هزینه تمام شده تولید
محصول X در
کشور = شاخص تعیین واردات و تولید
اگر عدد بدست آمده از ۱
کمتر باشد. واردات ان محصول توصیه میشود.
در قدم بعدی انتخاب
محصولاتی است که با کمترین میزان آب ، قیمت تمام شده تولید آنها چند برابر کمتراز
مبلغ فروش آنهاست و میتوان با صادرات آنها ارز مورد نیاز دیگر محصولاتی که نیازمند
آنها هستیم و تولید آنها مقرون به صرفه اقتصادی و ابی کشور نیست را تامین کنیم.
هزینه تولید گل ٣٠ درصد قیمت
تمام شده یک شاخه گل است. اما هزینه تولید یک بشکه نفت بیش از ٣٠ درصد قیمت تمام شده
آن است.(۳)
این یعنی ارز آوری یک شاخه گل بیشتر از حتی یک
لیتر نفت است. در تولید گل در محیط های گلخانه ای ، مصرف آب تا ۷۰ درصد پایینتر
است و علاوه بر کمک به حفظ آب و عدم صادرات آب مجازی، ارز دریافت شده از تولید و
صادرات ان میتواند جایگزینی مناسب برای تولید محصولاتی شود که توجیه اقتصادی و ابی
تولید ندارند.
منابع و ماخذ
منتشر شده در کیهان لندن در تاریخ چهارشنبه ۲۰ تیر ۱۳۹۷ برابر با ۱۱ ژوئیه ۲۰۱۸
https://kayhan.london/fa/1397/04/20/کشاورزی-بدون-آب
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر